KUR'AN'A GÖRE "ÜMMET" İLE "MİLLET" KAVRAMLARININ  ARASINDA BULUNAN  FARKLAR: 

 ÜMMET : Sözlükte “yönelmek, kastetmek; öne geçmek, imam olmak” mânalarındaki "emm" kökünden türeyen ümmet kelimesi, Kur'an'a göre, “kendilerine uyarıcı Resul gönderilen 

 topluluk, kavim, her kabileden bir grup insan, her canlı cinsi, bütün iyilikleri şahsında toplamış kişi veya kendisine uyulan önder” gibi anlamlara gelir.

 (Lisânü’l-ʿArab, “emm” md.; Kāmus Tercümesi, IV, 175-176)ü

 Kur'an'a baktığımızda "Ümmet" kelimesi, din birliğinden daha çok "aynı toprak ve coğrafya üzerinde yaşayan, aralarında dil, tarih, ülkü birliği, aynı duygu ve düşünce, gelenek ve görenek birliği olan insanların oluşturduğu topluluklar yani vatandaş" anlamına  gelmektedir.  

 Ümmet, "Aynı zaman ve  ve aynı coğrafyada  bulunmuş  insan ve her türden canlılarla ilgili kullanılan bir kavramdır. 

 MİLLET: Kur'an'a baktığımızda millet kelimesi "insanlık tarihi boyunca aynı inanç sistemine sahip olan insan ve topluluklar için kullanıldığını görüyoruz. 

Yani ümmet, aynı zaman ve mekanda aynı tarz yaşam, aynı yol ve yordam, aynı inanç ve şeriat iken, millet ise, tarih boyunca yaşayan insan ve toplumların tevhid veya şirk olsun, aynı inanç sistemine sahip olan topluluk   anlamına gelmektedir. 

Millet kelimesi en çok hanif İslam dinine sahip olan İbrahim (a.s) bağlamında kullanılmıştır. 

(Bakara-135; Âli İmran-95; Nisa-125;En'am-161; Nahl-123; Hac-78; Yusuf-38)

Millet kelimesi, tamamen din ve inanç ile ilgili bir kelime iken, ümmet ise, aynı yaşam tarzı, aynı düşünce, aynı ülkü ve ulusal birliği temsil ediyor. 

İşte bundan dolayı ümmet için, 

"Her ümmetin bir Resulü vardır..."

(Yunus-47)

"Sizden, hayra davet eden, iyiliği emredip kötülüğü men eden bir topluluk bulunsun İşte bunlar kurtuluşa edenlerdir"

(Âli İmran-104) 

buyrulmuştur. 

Ümmet kelimesi sanki "bir inanç sistemi" değil, "ulusal  birlik" anlamına geliyor. 

Mesela: Kur'an'da bulunan bu fark ve anlama göre "Türk" veye "Kürt" kelimesi, millet değil, ümmet kavramının içine giriyor. 

Çünkü millet tek inancı sembolize ederken, ümmet aynı düşünce ve ülkü birliğini anlatıyor.

Yani bu anlama göre "Türk milleti, Kürt milleti, Arap milleti isimlendirmesi kesinlikle hatalı oluyor. 

Çünkü bu ırklarda her türlü inançtan insanlar ve topluluklar bulunmaktadır. 

Doğrusu "Türk ümmeti, Arap ümmeti, Kürt ümmeti" olacaktır.

Aynı şekilde "İslam ümmeti" sözcüğünün de yanlış olduğunu görüyoruz. 

Doğrusu "İslam milleti" olması gerekirdi.   

Ümmet ve millet kelimeleri arasında en önemli farklardan biri, ümmet aynı zamanda ve aynı coğrafyada bulunmuş yaşayanları ele alırken, millet kelimesi ise, insanlık tarihinde aynı inanç sistemine sahip olan  insanları anlatıyor. 

Millet  kelimesi, tamamen  din ile ilgili bir kavram iken, 

(Bakara-120; Âraf-88,89; Kehf 20; İbrahim-13; ) ümmet kelimesi aynı inanç,  aynı yaşayış ve aynı yol, aynı fikir ve anlayış  üzerinde bulunan insan ve her canlı türüne verilen bir isim oluyor. 

Hayvanlar içinde "ümmet" kelimesi kullanılırken, (En'am-38) millet kelimesi sadece insanlar için kullanılmıştır.   

Bu bağlamda insan topluluklarının yanı sıra hayvan ve cin topluluklarına (En‘âm-38; A‘râf -38), aynı zamanda ve mekanda yaşamış aynı  hayat tarzına sahip  insan gruplarına da (Bakara-213) ümmet denilmiştir.

Ümmet  kelimesi, “Sizden hayra çağıran, iyiliği emredip kötülükten sakındıran bir ümmet bulunsun” meâlindeki âyette (Âl-i İmrân-104) olduğu gibi büyük bir topluluk içindeki özel bir grubu de ifade etmektedir. 

Bazı âyetlerde ümmet, “din, inanç sistemi, yol” mânalarında kullanılmıştır.

 (Mü’minûn-52)

 “İbrâhim gerçekten Allah’a itaat eden, tevhid ehli, başlı başına bir ümmetti” âyetinde (Nahl-120) İbrâhim’in hidayet önderi ve bütün iyiliklere sahip bir kimse vasfıyla  tek başına bir ümmet sayıldığı belirtilmektedir.

Ümmet kelimesi bazı âyetlerde “zaman, müddet ve devir” mânasında da kullanılmıştır. 

 (Hûd-8; Yûsuf-45)

Zannedilenin aksine ümmet kelimesi, millet kelimesinden daha geniş bir anlama sahiptir. 

Yani ümmet kelimesinin içinde inançla birlikte yaşam tarzı, düşünce birliği ve ulus anlayışı olduğu halde, millet kelimesinin  içinde sadece inanç birliği mevcuttur.

Kur'an'ın bir çok kavram gibi, insanlar bu  iki kavramı iyi bilmedikleri için  tam tersi  bir anlam yüklemişlerdir.