KUR'AN-I MÜBİN'İN MEÂLİ(76.YAZI) (Nisa Süresi 103-) Salat-ı bitirince de ayakta, otururken ve yanınız üzerinde yatarken (daima) Allah’ı zikredin. Huzura kavuşunca da salat-ı ikâme edin; çünkü salat müminler üzerine vakitleri belli bir yazgıdır. "SALAT" KAVRAMI Günümüz Arapçası ile Kur'an'ın indiği dönemin Arapçası birbirinden çok farklıdır. Kur'an, kadim Mekke ve Medine'nin Arapçasıyla indi. Mesela; sadece bir asır öncesine geriye gidildiğinde, Türkçe olmasına rağmen Osmanlıcayı anlamakta zorlandığımız görülecektir. Diller de aynen insanlar ve toplumlar gibidir, doğar yaşar ve zamanı geldiğinde ölürler. Aslında Ehl-i Sünnet ve Şia din adamları Kur'an'da var olan kavramların içini boşaltıp bozmasalardı hakkı ortaya koymak için uzun uzun yazmaya gerek kalmayacaktı. Kur'an'da bir çok âyette geçen salât, Şia ve Ehl-i Sünnet'in namazlarıyla ilgisi yoktur. Salat kavramı çok daha geniş, kapsamlı, evrensel ve müminlerin hem bireysel hemde kurumsal olarak yerine getirmeleri gereken yani zihinsel yani sözle, sözün gücüyle bir destekleşme ve yardımlaşma organizyonudur. Mesela, şu âyete bir bakalım. ‎"felé saddaka velé sallé velékin kezzebe ve tevellé=O, ne tasdik etti ne de destekledi, ama yalanladı ve geri durdu"Görüldüğü gibi yukarıdaki âyetlerde dört eylem zikredilmiş, bu eylemlerden ikisi diğer ikisinin karşıtı olarak gösterilmiştir. "saddaka" nın karşıtı olarak "kezzebe" yani “tasdik etme”nin karşıtı olarak “tekzib etme, yalanlama” fiili kullanılırken, "sallé" fiilinin karşıtı olarak da "tevellé" fiili kullanılmıştır. Kalıbı itibariyle “süreklilik” anlamı taşıyan tevellé sözcüğü; “sürekli geri durmak, sürekli yüz dönmek, lakayt kalmak, ilgisizlik, pasiflik ve yapılmakta olan girişimleri engellemek” anlamına geldiğine göre, "tevellé" nın karşıtı olan "sallé" ise, “sürekli olarak destek olmak, seyirci kalmamak, aktif olmak” anlamına gelmektedir."Salât" sözcüğünün anlamını, “destek olmak, yardım etmek, sorunları sırtlamak, toplumu ayağa kaldırmak, sorunların çözümünü üzerine almak” şeklinde özetlemek mümkündür. Ancak hemen belirtmek gerekir ki, buradaki sorunlar, sadece bireysel sorunları değil, toplumsal sorunları da kapsamaktadır. Salat kavramının en önemli konusu Kur'an ilim ve ahlakının topluma kazandırılmasıdır. Yani salat'ı, anlamı olmayan ritüellerden kurtarıp, “topluma psikolojik ve zihinsel destek olma, toplumu aydınlatma, toplumun sorunlarını sırtlama ve giderme” boyutuna taşımak gerekir. "Salat" ın zihinsel destek olduğu ile ilgili en önemli delillerden bir tanesi de Tevbe 103.âyettir. "Onların mallarından sadaka al; bununla onları (nifaktan) temizler ve arındırırsın.Ve onlar için salat eyle, âyeti metni ile okuyalım (ve salli aleyhim, inne salâteke sekenün lehum)"onlara salât et, çünkü senin salatın onlar için sükunettir. Allah işitendir bilendir"Âyette Nebi (a.s) a emredilen "salli aleyhim" "onlara salat eyle" nin anlamı şudur.Nifak ile iman arasında gidip gelen, net bir çizgiye sahip olmayanlara söz ve fiille yani zihinsel destek olması, İslam dininin önem ve ehemmiyetinin sürekli olarak onlara dille anlatılması ve hanif dinin sürekli olarak onlara hatırlatılmasıdır. Söz konusu olan Tevbe-103 âyet, 101.âyetten itibaren alındığı zaman mesele daha iyi anlaşılacaktır) “Salat" kelimesi, zihinsel destek anlamına geliyorsa, yardım anlamına gelen "teavun, te'yid, nasr- nüsret, istiâne, istiğase" kavramları hangi anlama geliyor.?Aslında Kur'an'ın kavramlar sisteminde benzer olmasına rağmen her bir sözcüğun değişik bir manası vardır. İşte Kur'an'da var olan yardım ve destekle ilgili kavramlar sistemi. "Teavun: Yardımlaşma anlamına gelen teavun kelimesi, daha çok iyilik, güzellik ve takva konularında insanların birbirlerine organize olarak sözlü yardım yapmaları, kötülük, ahlaksızlık ve düşmanlık gibi günahlardan yine sözlü olarak uyarmaları anlamında kullanılır.(Maide-2)Te'yid: Yüce Allah'ın manevi olarak yani vahiy ile Resüllere yardım etme ve destek verme anlamında kullanılmıştır.(Bakara- 87; Enfal- 62,63) gönüllerini Nasr- Nüsret: Maddi ve manevi yardım olmak üzere çok geniş kapsamlı bir kullanım alanı mevcuttur.Her türlü yardım anlamına gelmektedir.İstiâne:İstiâne ile nasr (yardım) arasında şöyle bir fark vardır. İstiâne sadece Allah'tan istenirken,(Bakara-45, 153; Âraf-128) "nasr" hem Allah'tan hemde insanlardan istenebilen bir yardım çeşididir.(Âli İmran-81; Âraf-153; Enfal-72; Tevbe-40; Muhammed-7)İstiğâse ise, açlık, kıtlık ve hayati tehlike gibi zor şartlardan kurtulmak için "imdat-istimdat" türünden Allah'tan ve gücü yetenlerden yardım dileme anlamına gelmektedir. (Yusuf-49; Kehf-29; Enfal-9: Kasas-15)"Destek" anlamına gelen "salât" kelimesi ise, zihinsel ve ruhsal yani duygusal bir yönelmeyi, bağ kurmayı ve toplumsal dayanışmayı ifade etmektedir. Yardım anlamına gelen kavramlar arasında mutlaka bazı farklar mevcuttur. "Korku" anlamına gelen kelimeler de böyledir. Kur'an'da "salât" ın geçtiği yerde hangi konu anlatılıyorsa, o tür bir manevi ve duygusal bir yardım ve destekten söz ediliyordur. Mesela: "O musallinlere veyl olsun. Onlar salâtlarında gaflet içindedirler" (Maun-4,5)Yani salat'a gereken önemi vermiyor, salât Kur'an ile ilgili iken, onlar din atalarının dinine dâvet ediyorlar, salatın ne olduğunu bilmiyorlar.Yani zihnen salat'ı umursamıyor değerinden habersizdirler, buyuruyor ve onları kınıyor. Mesela: "...Salât fahşa ve münkerden alıkoyar..." (Ankebut-45)Tebliğ ve irşad yani sözlü eğitim ve öğretim olmadan insanları kötülüklerden alıkoymak mümkün değildir. Yani ezberlenmiş ve alışılagelmiş, bilinçsizce ve şuursuzca yapılan ritüeller insanları kötülüklerden nasıl engelleyecek? Böyle bir şey mümkün olur mu? Yediden yetmişe kadar bütün insanlar sözel ve zihinsel olarak eğitim ve öğretimden geçirilmeden, toplumu ahlaksızlıktan ve kötülüklerden alıkoymanın mümkün olmayacağını herkes bilir. Yani ancak eğitim ve öğretim araçlarıyla, sözle ve zihinsel destek vererek toplum arzu edilen olumlu bir seviyeye yükselir. İnsanların üzerinde yüce Allah'ın en büyük desteği indirmiş olduğu vahiy'dir. (Ahzab-43)"... Onların (müşriklerin) salât'ı el çırpmak ve ıslık çalmaktan ibarettir..." (Enfal-35) El çırpmak ve ıslık çalmakla salat olur mu? Yani ıslık çalmak ve el çırpmakla ilim ve güzel ahlak bakımından toplumu istenilen bir seviyeye taşımanız mümkün olur mu? Gerçekten de Şia ve Ehl-i Sünnet dininin yaşandığı coğrafyalara baktığımızda, ne mescid ve minarelerin, ne ezan ve ibadetlerin toplumun gelişmesi üzerinde olumlu bir katkı meydana getirmediklerini görüyoruz. Onlar istedikleri kadar mabed ve ibadetlerini övsünler, görünen köy kılavuz istemez. Kavramların yeri değiştiği için binlerce mabed ve eğitim kurumları ümmetin sırtında bir yük olmuş ve maalesef israftan başka hiç bir işe yaramıyorlar. Mesela: "Cuma günü salât için nida edildiğinde hemen Allah’ın zikrine koşun..."(Cuma-9) .. ..Allah’ın zikrine yani Kur'an'ı dinlemeye koşma, “bilgi edinme, eğitim ve öğretimle" ilgili bir durum olmadığını kim iddia edebilir? Bu da ancak zihinsel ve duygusal bir destek alma olmalıdır. Yüce Rabbimizin en büyük zikri olan Kur'an anlaşılsaydı, cehalet, taklit, vahşet ve katliamlar iman edenlerin hayatlarına bu kadar hakim olur muydu?(Âli İmran-103; Hac-31)Mesela: "Onlardan ölen birine asla salât etme ve onun kabri başında durma...!" (Tevbe-84)Bu âyetteki "salât" kavramı da, Nebi (a.s) a kesin bir emir olarak Allah ve Resülüne karşı gelmiş ve kafir olarak ölmüş olan munafıkların cenazelerine katılmaması, mezarlarına gitmemesi, dayanışma ve destek içine girmemesi onların cenazelerini teşyi etmemesi, uğurlamaması yani ölüsüne değer vermemesi ve insanlara olumsuz örnek olmaması ile ilgili bir durumdur. Mesela: "... kuşlar (yaratılışları icabı yüce Allah'ın yasası gereği havanın kaldırma) desteğini ve tesbihini bilmiştir. (Nur-41)Yani sünnetullâh gereği kuşların gökyüzünde uçmaları “salât” olarak ifade ediliyor. Mesela: "... Vettehizu min makâmi İbrahime musallé" "...İbrahim'in makamından destek edinin..."(Bakara-125)Yani Kur'an'da anlatılan İbrahim'in Nübüvvet makamından ve müşriklere karşı yaptığı mucadeleden destek alın, onu örnek edinin. Yoksa âyet, Mescid'i Haram'da, Kâbe'nin yanında put yaparak tapının demiyor.