PARALEL DİN
(6.YAZI)
PARALEL DİNDE ESAS KAYNAK!
"İcma'ın (mezhep âlimlerinin bir konudaki genel görüşleri- ittifak ettikleri konular) dini deliler (kitap- sünnet-( hadisler) icma- kıyas'ı fükaha) hiyerarşisindedeki  yeri:
İcmâ, deliler hiyerarşisinde genel olarak kitap ve Sünnet'ten (hadislerden) sonra üçüncü sırada yer alsa da üsülcüler bu sıralamanın şeref sıralaması olduğunu, dinde kuvvet açısından yapılacak sıralamada icmâ'ın birinci sırada yer alacağını açıkça ifade etmişlerdir. İcmâ'ın kuvvet açısından birinci  sırada yer alması kitap(Kur'an) ve sünnetin (hadislerin) aksine onun nesih ve tahsise, yorum ve ihtimâle  açık olmamasıyla izah edilir.
Üsülcülerin, icmâa  aykırı âyet veya  hadisin mensuh veya muevvel sayılması gerektiği yönündeki ifadeleri bu anlayışı yansıtır.
 İcmâ'ın, esas itibarıyle ya bir nassa (âyet-hadis) ya da nasdan elde edilen bir anlam üzerine kurulduğu göz alınınca icmâ'ın kuvvet açısından birinci sıraya yerleştirilmesi, onun Kur'an ve Sünnet'in  önüne geçirildiği, onlardan daha önemli kılındığı gibi bir yoruma imkan vermeyecektir.
 İcmâ'ın bu denli kuvvetli bir delil olarak kabul edilmesinin gerisinde İcmâ'a  atfedilen işlev yatmaktadır. (Bakınız, İcmâ'ın doğuşu ve işlev konusu)
 Yani Şia ve Ehl-i Sünnet dininin  özeti şudur:
 "Kul sözü Allah'ın sözünü susturabilir, beşer sözü Allah'ın sözünü kesebilir, insan sözü Allah'ın irade ve ilmini sınırlayabilir.
Hadisler ve onlardan çıkan ictihadlar olmadan Kur'an anlaşılmaz dolayısıyla Allah'ın kitab'ı  bir ihtimaller yumağıdır.
Bu durumda Allah'ın iradesi ve ilmi olan Kur'an, beşer'in söz ve fikirlerine  muhtaç oluyor.
 Yani Kur'an'ın ifadesiyle "Allah'a din öğretiliyor"
(Hucurat-16)
 Dolayısıyla onların inancına göre alimlerin söz (hadis) ve içtihatları (mezhep) olmadan direk olarak Kur'an'a gitmenin bir faydası bulunmamaktadır.
 Esas din mezhep imamlarının görüş ve fikirleridir.
Yani dinde Allah'tan başka herkesin konuşma ve hüküm koyma hakkı vardır.
Sadece Allah'ın hüküm koyma ve konuşma hakkı yoktur.
Çünkü Allah o kadar yüce ki, onun ne dediği belli olmuyor.