KUR'AN'I MÜBİN'İN MEALİ (3.YAZI) "RAHMAN" VE "RAHİM" İSİMLERİ"Rahman" ismi Mekke'de inen sürelerde daha yoğun olarak geçmektedir.Medine'de indirilen sürelerin sadece ikisinde "Rahman" ismi geçmektedir.(Bakara-163; Haşr-22)Bunun en önemli sebebi yüce Allah'ın Rahman isminin müminlerden daha çok, müşrik ve kâfirleri cezalandırmaya yönelik bir isim olduğu içindir.Rahman ismi sadece dünyaya yönelik bir isim iken, Rahîm ismi sadece müminler için, hem dünya hem de âhirete yönelik bir isimdir."Rahman" Allah ismi gibi özel bir isimdir. Yani Rahman ismi Allah'a özel bir isim olduğu için O'ndan başkasına izafe edilemez.Mesela:Kur'an'da "Rahmanın Kulları,(Furkan-63) eğer Rahmanın çocuğu olsaydı,(Zuhruf-81) Rahmanın yanında kulluk edilecek ilahlar kılmış mıyız?"(Zuhruf-43) gibi cümleler, Rahman isminin Allah ismi gibi özel bir isim olduğunu gösteriyor.Allah ismi gibi, müşriklerin Rahman ismini bildikleri ve onu kabul ettikleri görülüyor.(Meryem-88; Enbiya-26; Yasin-15; Zuhruf-33)Esmaü-l Hüsna (Allah'ın güzel isimleri) arasında Allah ismi gibi Rahman ismi de sadece Allah için kullanılmaktadır.Fakat Rahim ismi Allah'a özel olmadığı için Resul bağlamında da kullanılmıştır. (Tevbe-128)Yani Resul (a.s) müminlere karşı merhametli olduğu gibi, müminler de birbirlerine karşı merhametlidirler.(Fetih-29)Rahim sıfatının türevleri, Kur'an'da müminler için de kullanılmıştır.(İsra- 24; Hadid- 27; Beled- 17)Kök itibâriyle Rahman ismi ile Rahim ismi birbirlerinden farklıdır.Aynı cümlede yan yana gelmiş olmaları da ayrı manalara geldiklerini göstermektedir." Ve ilâhınız tek bir ilâhtır. O'dan başka ilâh yoktur. O Rahman'dır Rahim'dir"(Bakara-163)Yani Allah'ın Rahman ismi, Rahim ismi gibi "rahmet" kökünden türetilmiş değildir. Rahman ismi, aynen Allah ismi gibi, zatına yönelik bir isim iken, Rahim ismi Allah'ın fiillerine yönelik bir isimdir.Rahman ismi, daha çok haşyet (korku) ve cezalandırmaya yönelik bir isim iken, Rahim ismi tamamen rahmet, merhamet ve acıma ile ilgilidir.Çünkü Rahman ismi, aynen Allah ismi gibi, "korku, azap, müşrikleri cezalandırma" bağlamında geçmektedir. (Meryem-45; Yasin-23)"Rahmet" kelimesi, bir çok âyette lefzatullah yani Allah lafzı ile birlikte kullanılırken, hiç bir âyette Rahman ismi ile beraber kullanılmaması dikkat çekicidir.Yani Rahmet kelimesi, Rahman ismi ile ses benzerliğinden başka hiçbir yakınlığı yokturRahman ismi, müşriklere ve zalimlere yönelik uyarıcı anlamda kullanılır iken, "Rahim" ismi ise, istiğfar, hidayet ve tevbe yolunda olan müminlere yönelik olarak geçmektedir. Rahman ismi, iman ve itikada bakan bir isim iken, (Râd- 30; Tâhâ- 90; Meryem- 87, 88, 93; Enbiya-36; Furkan 60; Zuhruf- 20, 33, 36, 45)"Rahim" ismi, tevbe, istiğfar ve tevekkül gibi ameller ve fiillere dönük bir isimdir.(Bakara- 37, 54, 128, 160; Tevbe-104, 118; Yusuf- 98, Hicr-49; Şura-5; Zümer-53) "Esmâ ul-Hüsnâ' (Allah'ın güzel isimleri) arasında bulunan Rahman ismi, sadece Allah ve Rahim ismi ile beraber geçerken (Fatiha- 3; Bakara- 163; Haşr-22; Fussilet-2; Neml-30)Rahim ismi, "Tevvab" (tevbeleri kabul eden) Bakara-37, 54, 128, 160; Tevbe-104, 118)"Ğafur" (Yunus-107; Yusuf- 98; Hicr- 49; Kasas-16; Sebe-2; Zümer-53; Şura-5; Ahkaf-8)"Aziz" (Şuara-9, 68, 104, 128, 140, 159, 175, 191, 217; Rum-5; Secde-6; Yasin-5; Duhan-42)"Berr"(Tur-28) isimleriyle birlikte geçmektedir.Kur'an'da öyle muhteşem bir sistem kurulmuş ki, "Rahim" ve "Tevvab" isimlerinin birlikte geçtiği âyetlerde, tevbe ederek durumlarını düzeltenler hakkında geçerken, "Ğafur" ve "Rahim" isimlerinin birlikte geçtikleri âyetlerde, yalnız müminlerin inanç ve amelleri anlatılmaktadır.Yani "bağışlanma" ve "merhamet olunma" sadece müminlerle ilgili bir durumdur."Aziz" ve "Rahim" isimlerinin birlikte geçtiği âyetlerde, genellikle Resüllerin kavimleri yani onlara iman eden ve inkar edenler anlatılıyor.Bunun anlamı, "Aziz" olan Allah müşriklerden intikam aldı, "Ğafur" sıfatıyla müminleri korudu, kurtardı, bağışladı ve merhamet etti" demektir.Aynı şekilde "Rahman" ismi de Kur'an'da aynen "Aziz" ismi gibi kafirleri cezalandırma ve zalimlerden intikam alma anlamında kullanılmaktadır.Dolayısıyla kök olarak Rahman isminin rahmet fiili ile bir bağlantısı yoktur.Kur'an'da Rahman ismi, Rahim ismiyle bağlantılı olarak geçmez. Rahman ismi, Rahmet tecellisinden daha çok Allah'ın zatı ile ilgili bağımsız bir kullanım alanı mevcuttur. "Rahmet" fiili, Allah kavramı ve Rab sıfatıyla bağlantılı olarak geçerken, hiçbir âyette Rahman ismine bağlanmamıştır. Mesela: "Rahmetallâhi" (Allah'ın rahmeti),(Âli İmran-107)"Rahmetin minallâhi" (Allah'tan bir rahmet olarak),(Âli İmran-159 "Min rahmeti rabbihi" (Rabbinin rahmetinden),(Hicr-56)"Rahmetin min rabbike"(Rabbinden bir rahmet olarak) (İsra-28) "Rahmete Rabbi" (Rabbimin rahmeti),(İsra-100)"Rahmetun min Rabbi"(Rabbimden bir rahmet olarak),(Kehf-98)Rahman ismi gökler, yer, canlı-cansız yani dünyadaki bütün varlıkları kapsarken, Rahim ismi, dünyada ve âhirette sadece müminlere yönelik bir isimdir.(Ahzab-43) Rahman ismi, Allah ismi gibi daha çok varlıkları yaratma ve idare etmeye yönelik iken, Rahim ismi, onları besleme, büyütme, esirgeme, acıma, nimet verme, merhamet etme, tehlikelerden koruma ile ilgili bir isim ve fiildir. Kur'an'a baktığımızda, "Rahman" ismine, rahmet değil, azap ve cezalandırmanın izafe edildiğini görüyoruz. "Babacığım!Rahman tarafından sana azap dokunup da şeytanın velisi olmandan korkuyorum" (Meryem-45)Bu arada Kur'an'da "Rahman" ve "Rahim" isimlerini araştırırken, ilginç bir şey daha dikkatimizi çekti.Âhirette bulunan cehennem azabı Allah'a izafe edilmemektedir.Yani insanlar inanç ve fiilleriyle, cehennem azabını dünyada kendileri satın alırlar.Âyetler: "Bu azap, kendi ellerinizle yapmış olduğunuzun karşılığıdır. Allah kullarına asla zulmetmez"(Âli İmran-182)(Rablerinin huzuruna) kötülükle gelen kimseler ise yüzükoyun cehenneme atılırlar. (Onlara) ancak yaptıklarınızın karşılığını görmektesiniz!" denir"(Neml- 90)"O günde azap, onları hem üstlerinden hem ayaklarının altından saracak ve Allah onlara yaptıklarınızın cezasını tadın diyecektir" (Ankebüt-55)(O gün onlara şöyle diyeceğiz) "Bu güne kavuşmayı unutmanızın cezasını şimdi tadın bakalım! Doğrusu bizde sizi unuttuk; yaptığınız amellerden ötürü ebedi azabı tadın!"(Secde-14)Sonuç olarak:Allah'ın rahmeti her şeyi kuşatmışken, (Âraf-156) yüce Allah yaratıklara merhamet etmeyi kendine gerekli kılmışken, (En'am-12) mahlukata azap etmeyi kendine gerekli kılmamıştır. Azap etme adalet gereğidir.